'Leiderschap in (energie) transitie'

'Leiderschap in (energie)transitie vond plaats bij de Rieshoek in Noordlaren, een inspirerende omgeving in een actief dorp. Energie en klimaat-transitieopgaven zijn onderwerpen die onze stakeholders veel bezighouden. Vier inleiders namen de aanwezigen mee in de onderwerpen energietransitie en duurzaam HRM. De input van de sprekers leidde tot interessante discussies. Wat is er nodig in de energietransitie?

De sprekers

Jacqueline Hofstede, directeur van Ynova, benoemde de urgentie van dit thema, omdat ons huidige economische systeem aan herziening toe is en slechts gericht is op bestrijden van crisissen.. Er is een methode ontwikkeld om hier systematisch aan te werken. Via de common good balance kan een organisatie rapporteren over wat je als organisatie al doet. Dit kan ook input zijn voor leveranciers met wie je wilt samenwerken. Vier waarden zijn hierin belangrijk:

1. Menselijke waardigheid;

2. Solidariteit en rechtvaardigheid;

3. Duurzame omgeving, ecologie, ontwikkeling rond gebiedscoöperaties;

4. Transparantie en medezeggenschap

Marcel Koenis, directeur EnTranCe, vertelde over de activiteiten van het Centre of Expertise Energy (EnTranCe). EnTranCe is een onderzoeksnetwerk van de Hanzehogeschool bestaande uit ongeveer 70 organisaties. In de energiesector gaat het momenteel om circa 10.000 banen en dit aantal neemt toe.

Een uitdaging die er speelt is: Hoe kunnen we vergroening realiseren? Dit kan een exportproduct zijn voor Noord-Nederland. Ook inclusiviteit is een issue, want veel mensen staan aan de kant en kunnen niet mee doen. Dit leidt tot polarisatie, zoals de stikstofproblematiek in de landbouw. Vanuit de wetgeving wordt de druk opgevoerd en mensen ‘moeten’ van alles, maar de vraag is: hoe betrek je mensen erbij? Een mooi voorbeeld dat werd genoemd door Marcel Koenis waren de fotoprints die samen met inwoners van hun wijk zijn gemaakt. ZIF stakeholder Nijestee heeft hier ook aan mee gedaan.

“If we want things to stay as they are, things will have to change.”

De New Energy Coalition is een netwerk van 150 organisaties, voornamelijk kennisinstellingen, bedrijven en overheden, maar nieuwe partners zijn bijvoorbeeld ook banken. De New Energy Coalition voert innovatieprojecten uit en organiseert tafels voor deze verschillende groepen. Veranderingen in het kader van energietransitie worden vaak gezien als ‘moeten’, maar als van onderop wordt gevraagd wat de behoeften zijn, kan hier verandering in komen.

Marieke Abbink, Directeur New Energy Coalition, vroeg aandacht voor een nieuwe vorm van samenwerken, want we moeten dit met z’n allen leren. “Wie heeft de regie? Wij allemaal. Er is geen baas meer.” Een voorbeeld van een project dat zojuist is ingediend richt zich op de koppeling van mbo, hbo en de universiteit. Vaak zijn de verschillende kennisinstellingen, bedrijven en overheden eilandjes, maar de New Energy Coalition brengt ze bij elkaar.

Klaske Veth, Lector Duurzaam HRM van de Hanzehogeschool, vroeg aandacht voor thema’s zoals leiderschap, inclusie en regie in relatie tot duurzaam werken. Een bottom-up benadering is belangrijk. Het gaat eigenlijk nooit over samenwerken en competenties die daarvoor nodig zijn, maar het is nu het momentum om ermee aan de slag te gaan. Hoe verbreden we van de elite naar breder bereik? Visualiseren, zoals bij de eerder aangehaalde fotoprint die Marcel Koenis belichtte, is daarbij belangrijk.

Klaske Veth is in samenwerking met het Zorg Innovatie Forum bezig met het schrijven van een subsidieaanvraag in het kader van de arbeidsmarkttransitie (JTF) gericht op duurzame inzetbaarheid van zestigplussers in onder andere de energiesector.

De Hanzehogeschool voert in samenwerking met het Zorg Innovatie Forum ook het experiment Baanbrekend Perspectief uit. Hier hebben ze al veel van geleerd om mee te nemen voor de nieuwe aanvraag bij JTF. Het gaat voor een belangrijk deel over gedrags- en cultuurveranderingen, die een nieuw wenkend perspectief aanreiken.

De combinatie van mensen die aanwezig waren, met expertise rond o.a. gezondheid, energie, en armoede, maakte het een interessante bijeenkomst en biedt mogelijkheden om hier gezamenlijk een vervolg aan te geven. “De perspectieven verschuiven. Het idee dat leeft is: we moeten het op een andere manier gaan doen.”

Financiering is vaak projectmatig met planningen die van tevoren al ingevuld moeten worden. Daarom is het bijvoorbeeld lastig om  gedurende het project bij te sturen op basis van de wensen van bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen of inwoners. Ook kan dit vormen van een plan zorgen voor een kloof, omdat je immers niet iedereen van tevoren kan includeren. Dit alles vraagt om een zorgvuldige aanpak.  De aanwezigen hebben verbinding met elkaar gezocht en de komende tijd wordt gekeken naar de mogelijkheden.