Veiligheid, onze zorg?

Op 19 september organiseerde het Zorg Innovatie Forum een inspiratiesessie over Zorg en Veilgiheid in samenwerking met de Politie Noord-Nederland. Een gemêleerde groep bestaande uit verschillende bestuurders en beleidsverantwoordelijke werknemers vanuit het sociaal domein en de zorg gingen met elkaar in gesprek.

De politie kan het niet alleen en zoekt daarom graag de samenwerking met zorg. Martin Sitalsing, Politiechef van Eenheid Noord-Nederland en Landelijk portefeuillehouder Zorg & Veiligheid Nationale Politie nam de aanwezigen mee in wat politie op dit gebied waarneemt en waar verbeteringen in samenwerking nodig zijn. “Meer dan 70% van het politiewerk heeft een relatie met zorg.” Een grote groep bestaat uit mensen met onbegrepen gedrag en daarvan komt eenzelfde groep mensen vaak meerdere keren per jaar in aanraking met politie. Hoe is dat te voorkomen? Martin Sitalsing zit vanuit zijn landelijke rol regelmatig met ministers om tafel, spreekt met de VNG en andere partijen.

Lokaal en op gemeentelijk niveau wordt steeds meer ruimte gevoeld om het anders te doen, terwijl de politie op regionaal niveau juist meer naar een gezamenlijke aanpak zoekt en daarbij naar meer afstemming in de samenwerking. De politie is ook afhankelijk van beleidsmaatregelen. Als er bijvoorbeeld wordt besloten dat we in Nederland bijvoorbeeld uitgeprocedeerde vluchtelingen geen onderdak bieden, dan krijgt de politie daarmee te maken. Martin Sitalsing vergeleek de rol van de politie hierin met het opruimen van de scherven.

Rond zorg en veiligheid springen er een aantal thema’s uit: huiselijk geweld, kindermishandeling en verward gedrag. Rond deze thema’s wordt steeds beter samengewerkt met ketenpartners, maar dat kan nog meer.

De cijfers:

• Stalking: 140.000 vrouwen en 90.000 mannen zijn landelijk slachtoffer van stalking. In Noord-Nederland ruim 400 zaken per jaar
• Huiselijk geweld: 1200 meldingen en 150 huisverboden per jaar in Noord-Nederland
• Verward gedrag: 16.000 meldingen in Noord-Nederland op verward gedrag, met diverse oorzaken (o.a. middelengebruik, dementie, psychiatrische aandoeningen)

Hoe brengen we die twee werelden goed bij elkaar en komen we tot duurzame oplossingen?

Arien Storm, jeugdpsychiater bij Molendrift en net als Martin Sitalsing voormalig voorzitter RvB van Lentis reflecteerde op de inleiding van Martin. De politie en de zorg hebben een aantal speerpunten voor een gezamenlijke aanpak, zo staat bij politie altijd de veiligheid voorop voor iedereen. Dat vraagt om samenwerking in een acute situatie en daarna is het van belang om te werken aan een duurzame oplossing. Vanuit de zorg staat ook veiligheid voorop, maar wordt er vanuit hun zorgexpertise en verantwoordelijke rol die ze daarin hebben soms anders naar de oplossingsroute gekeken. Je hebt hierin vanuit onderscheiden rollen, ook beiden een andere en eigen verantwoordelijkheid, benadrukt Arien Storm.

Waar lopen politie, de zorg en het sociaal domein tegenaan?
Meldingen van verward en onbegrepen gedrag komen vaak voor, merkt de aanwezige burgemeester van Ameland op. Er zijn veel personen die meerdere meldingen achter hun naam hebben staan. De politie probeert te interveniëren bij zulke situaties, maar dat is lastig. Preventie is hier ook aan de orde.

Eén aanwezige schetst een situatie waarbij kinderen vanwege veiligheidsoverwegingen tot laat op het politiebureau zitten. Maar opvang op een politielocatie is geen wenselijke situatie. Terwijl ook hulpverlening blij is dat de politie de kinderen meeneemt. Maar ook in het belang van het kind wil je dat er daarna snel een overdracht kan plaatsvinden buiten het politiedomein.

De zorg ziet het middelengebruik toenemen, met andere zaken tot gevolg; toenemende schulden, kinderen die in armoede opgroeien. Er zijn regio’s waar je ziet dat deze complexe problematiek groter is. Dat vraagt vroegsignalering en samenwerking met andere organisaties, zoals woningbouwcorporaties, en WMO teams van de gemeente.

Er wordt gewezen op goede voorbeelden zoals de ‘Grip op onbegrip’ aanpak. Deze moet escalatie voorkomen. Het is een goede manier en werkwijze om dingen aan elkaar te klikken. Per fase weet je wie er regie voert en is een vast aanspreekpunt voor het gezin. Ook de ’Levensloopaanpak’ is een goed voorbeeld. Hiermee worden nu 1500 mensen in Nederland geholpen via een samenwerkingsteam. De psycholance waarbij geestelijk verzorgers meerijden op de ambulance is ook een goed voorbeeld.

Tijdens de bijeenkomst zijn verschillende concrete ideeën geopperd om de samenwerking tussen zorg en veiligheid te verbeteren:

• Zorgtafel in de meldkamer: Het toevoegen van een zorgtafel aan de meldkamer naast politie, brandweer en ambulance om zorgmeldingen beter te coördineren.
• Duidelijke regievoering: Heldere afspraken over verantwoordelijkheden in zorgsituaties, zowel acuut als langdurig, om samenwerking te bevorderen.
• Intensieve samenwerking tussen politie en zorg: Versterking van bestaande pilots waarbij zorgmedewerkers in meldkamers werken, ondanks financieringsuitdagingen.
• Technologische ondersteuning: Innovatie door technologie, zoals specialistische ondersteuning op afstand, om coördinatie te verbeteren.
• Personeelsuitwisseling: Wisselprogramma’s tussen politie en zorg om elkaars expertise te benutten zonder de zorgsector extra te belasten.
• Uniforme aanpak: Vermindering van versnippering door duidelijke rollen en samenwerking binnen zorg- en veiligheidshuizen op lokaal niveau.

Vervolgstappen:

• Onderzoek naar technologie: Hogescholen of universiteiten inzetten voor onderzoek naar technologische oplossingen binnen zorg en veiligheid.
• Pilot op de eilanden: Experimenteren met nauwe samenwerking tussen zorg en veiligheid op de eilanden, inclusief het inzetten van technologie.
• Personeelsuitwisseling: Stimuleren van uitwisselingsprogramma’s, waarbij projecten zoals ‘Baanbrekend Perspectief’ kunnen worden ingezet.

Het Zorg Innovatie Forum bedankt alle deelnemers en spreekt speciale waardering uit voor Martin Sitalising en Arien Storm. Samen werken we aan de verdere uitwerking van deze waardevolle ideeën. Wilt u samenwerken rond dit thema? Dan horen wij graag van u!